Tescil Davası

TAŞINMAZIN BEDELSİZ OLARAK İADESİ TALEBİNİN REDDİNE DAİR İDARİ İŞLEMİN İPTALİNE YÖNELİK DAVADA VERİLECEK HÜKÜM BU DAVANIN SONUCUNU ETKİLEYECEĞİ – HÜKMÜN BOZULMASI

T.C YARGITAY
20.Hukuk Dairesi
Esas: 2016 / 6664
Karar: 2016 / 6251
Karar Tarihi: 02.06.2016

ÖZET: Dava, tapu kaydı iptal edilen taşınmazın, satış vaadi sözleşmesine dayalı olarak Kanunun maddesi uyarınca iadesi istemine ilişkindir. Temyize konu davada ise davacı satış vaadi sözleşmesine dayalı olarak Kanun gereğince taşınmazın tapu kaydının iptaliyle iadesini talep etmektedir. Dava konusu taşınmazın bedelsiz olarak iadesi talebinin reddine dair idari işlemin iptaline yönelik davada verilecek hüküm bu davanın sonucunu etkileyeceğinden İdare Mahkemesinde açılan davanın HMK’nın maddesi gereğince görülmekte olan eldeki dava için bekletici mesele yapılması gerekirken, bu hususun dikkate alınmaması doğru olmadığından hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.

(6100 S. K. m. 66, 68, 165)

Dava: Taraflar arasındaki tapu kaydı iptal edilen taşınmazın, satış vaadi sözleşmesine dayalı olarak 6292 sayılı Kanunun 7. maddesi uyarınca iadesi davasının yapılan yargılaması sonunda kurulan 15/07/2014 günlü hükmün Yargıtay’ca duruşmalı olarak incelenmesi … tarafından istenilmekle, tayin olunan 20/10/2015 günü için yapılan tebligat üzerine, temyiz eden …vekili … … ile vekili …geldiler, başka gelen olmadı, açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, gelenlerin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi. İş karara bırakıldı. Daha sonra dosya içindeki tüm belgeler incelenip, gereği düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkilinin eski isminin …olduğunu, … Noterliğinin 08.01.1993 gün ve 827 yevmiye numaralı satış vaadi sözleşmesi ile tapu maliki davalı …’ndan satın alınan taşınmaza müvekkilinin 5 blok inşaat yaptığını, ancak dava konusu yerin sınırları içinde kaldığı gerekçesiyle … 1. Asliye Hukuk mahkemesinin … sayılı kararı ile tüm tapuların iptal edildiğini ve dava konusu yerin …ye geçtiğini, 26.04.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6292 sayılı Kanunun 7. maddesine göre adına tescil edilen taşınmazların eski tapu maliklerince müracaat halinde bedelsiz olarak önceki kayıt malikine iade edileceğini, … taşınmazı iadeye mecbur olduğunu ileri sürerek … … 1664 ada 1 parsel sayılı taşınmazın …’na iadeden önce adına olan tapunun iptali ile davacı adına tapuya tesciline karar verilmesini istemiştir.
Davalı …vekili, davacının satış vaadinden doğan borcunu ödemediğini, davanın zamanaşımına uğradığını, davalı taşınmazın henüz müvekkili adına tescil edilmediğini, sözleşmenin ifa olanağının bulunmadığını ve davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Davalı vekili, dava konusu taşınmazın adına sınırları dışına çıkarılmış olması nedeniyle … 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 20.09.1993 tarih ve …sayılı kararı ile davalılara ait tapu kaydının iptali ile adına tesciline karar verildiğini ve kararın kesinleştiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Yargılama sırasında …ve …davacı yanında davaya katılma talebinde bulunmuş, talepleri mahkemenin 15/07/2009 tarihli ara kararıyla reddedilmiştir.
Mahkemece davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı ve fer’i müdahale talep edenler vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, tapu kaydı iptal edilen taşınmazın, satış vaadi sözleşmesine dayalı olarak 6292 sayılı Kanunun 7. maddesi uyarınca iadesi istemine ilişkindir.
Dosyadaki kanıt ve belgelerden; … Mahallesi 1664 ada 1 parsel sayılı taşınmazın 1974 yılında yapılan tapulama sırasında Temmuz 1961 tarih 154 numaralı tapu kaydı uygulanmak suretiyle 176000 m² yüzölçümüyle ve arsa niteliğiyle … adına tespit edilerek tapuya tescil edildiği daha sonra yapılan satışlar ile paylı olarak davalı … ve dava dışı kişiler adına kayıtlı iken tarafından açılan tapu iptali ve tescil davası sonucu … Asliye Hukuk Mahkemesinin 20/09/1993 gün ve … sayılı kararıyla çekişmeli taşınmazın 1981 yılında nitelik yitirdiği gerekçesiyle sınırları dışına çıkarıldığı bu nitelikteki taşınmazların özel mülke konu olamayacağı gerekçesiyle davanın kabulüne ve 1164 ada 1 parsel sayılı taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile adına tesciline karar verildiği, hüküm temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 21/04/1995 gün ve … sayılı ilamıyla onandığı, karar düzeltme talepleri ise 1. Hukuk Dairesinin 11.03/1996 gün ve … sayılı karıyla reddedilerek aynı gün kesinleştiği, bu davanın devamı sırasında .. Noterliğinin 08/01/1993 tarih 827 yevmiye numaralı düzenleme şeklinde satış vaadi sözleşmesi ile …’nun … 1664 ada 1 parsel sayılı 20 hektar 6000 m² yüzölçümündeki taşınmazın 20666/154697 hissesini bütün hukuk vecibeleri ile birlikte satmayı taahhüt ettiği, satış bedelini 48 adet senet karşılığında aldığını, borcun hitaminda kat’i ferağ ve temlik takririni vereceğini taahhüt ettiği, 6292 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra … tarafından 1664 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, 19/4/2012 tarihli ve 6292 sayılı Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi ve Adına Sınırları Dışına Çıkarılan Yerlerin Değerlendirilmesi ile …ye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanun kapsamında hissesinin iadesi talebiyle 16/08/2013 tarih ve 60360 sayılı dilekçe ile başvurusu üzerine … 21.10.2013 tarih ve 13495 sayılı yazısı ile … 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 20.09.1993 tarih ve …sayılı ilamında taşınmazın adına tescil gerekçesinin, tahdit hudutları içinde olan ve Devletleştirme sonucu adına tescil edilen bir yerin eski tapu kaydına dayandırılarak kadastro tespiti suretiyle davalıların evvelki malikleri adına (mükerrer) tapu tesis edilmesinin hukuki değer ifade etmemesine dayandırdığı, taşınmaza ait şahıs tapusu iptal gerekçesinin 2/B olmadığı, hususu gözetildiğinden 6292 sayılı Kanunun 7 nci maddesine göre iade hakkından yararlanma hakkında yapılacak bir işlemin bulunmadığının bildirildiği, … İdarenin anılan 21.10.2013 tarih ve 13495 sayılı işleminin iptali için açtığı davanın … 3. İdare Mahkemesinin 31/12/2014 gün ve … sayılı kararıyla davanın çözümün görevinin Adli Yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verildiği, kararın davacı Kooperatif tarafından temyiz edilmesi üzerine Danıştay 8. Hukuk Dairesinin 15/12/2015 gün ve …sayılı kararıyla uyuşmazlığın çözüm yerinin İdari Yargı olduğu gerekçesiyle bozulduğu anlaşılmıştır.
Temyize konu davada ise davacı satış vaadi sözleşmesine dayalı olarak 6292 sayılı Kanun gereğince taşınmazın tapu kaydının iptaliyle iadesini talep etmektedir. Dava konusu taşınmazın bedelsiz olarak iadesi talebinin reddine dair idari işlemin iptaline yönelik davada verilecek hüküm bu davanın sonucunu etkileyeceğinden İdare Mahkemesinde açılan davanın HMK’nın 165/1. maddesi gereğince görülmekte olan eldeki dava için bekletici mesele yapılması gerekirken, bu hususun dikkate alınmaması doğru olmadığından hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
Bundan ayrı; HMK’nın 66-68 maddeleri dikkate alınarak hukuki yararı bulunan …ve …’nün fer’i müdahale talebinin kabulüne karar verilmesi gerekirken reddine karar verilmesi de doğru olmamıştır.
Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı ve fer’i müdahillerin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün BOZULMASINA, temyiz incelemesinin duruşmalı yapılması nedeniyle 1.100,00.-TL vekalet ücretinin davalı …den alınarak davacıya verilmesine, taraflarca 6100 sayılı HMK’nın 297/1-ç ve aynı Kanunun geçici 3. maddesi atfıyla HUMK’nın 440/1. maddeleri gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, temyiz harcının istek halinde iadesine 02.06.2016 günü oybirliği ile, karar verildi.