TESCİL DAVASI

ÇEKİŞMELİ TAŞINMAZ İLE KOMŞU MERA PARSELİNİN KONUMLARINI YAN KESİT KROKİSİ İLE GÖSTEREN RAPOR VE HARİTA DÜZENLETTİRİLMESİ GEREKTİĞİ – BOZMA GEREKLERİ YERİNE GETİRİLMEDEN KARAR VERİLMESİ – HÜKMÜN BOZULMASI

T.C YARGITAY
16.Hukuk Dairesi
Esas: 2017 / 639
Karar: 2017 / 1059
Karar Tarihi: 23.02.2017

ÖZET: Çekişmeli taşınmaz ile komşu mera parselinin konumlarını yan kesit krokisi ile gösteren rapor ve harita düzenlettirilmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bozma gerekleri yerine getirilmeden karar verilmesi isabetsiz olup temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden, hükmün bozulması gerekmiştir.

(6100 S. K. m. 266)
Dava ve Karar: Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; “komşu köylerde ikamet edip davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi ve aynı yöntemle belirlenecek taraf tanıkları, tüm tespit bilirkişileri ile ziraat mühendislerinden oluşan 3 kişilik bilirkişi kurulu huzuruyla yeniden keşif yapılarak, taşınmazın öncesinin mera olup olmadığının tespit edilmesi” gereğine değinilmiştir. Mahkemece bozma ilamından sonra yapılan yargılama sonunda davanın reddine, çekişmeli 140 ada 2 parsel sayılı taşınmazın tespit gibi tesciline karar verilmiş; hüküm, davacı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyulduğu halde bozma gerekleri yerine getirilmemiştir. Bozmaya uyulmakla bozma ilamı lehine olan taraf lehine usulü müktesep hak teşkil eder. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Hükmüne uyulan bozma ilamında, çekişmeli taşınmazın kuzey hududundaki yoldan sonra mera parseli bulunduğundan, usulünce mera araştırmasının yapılması gereğine değinilmiştir. Mahkemece bozma sonrası, dava konusu taşınmazın kuzey sınırında 138 ada 1 parsel sayılı şahıs adına tespit edilen taşınmazın bulunduğu, dava konusu taşınmaza komşu mera parselinin bulunmadığı kabul edilmek suretiyle bozma ilamında işaret edilen inceleme ve araştırma yapılmadan karar verilmiştir. Geri çevirme kararı ile dosyaya getirtilen pafta ve tutanak örneğinden, dava konusu taşınmazın kuzey sınırındaki yoldan sonra 138 ada 83 sayılı mera parselinin bulunduğu anlaşılmaktadır. O halde, hükmüne uyulan bozma ilamında işaret edildiği gibi öncelikle varsa mera tahsis kararı, ekleri ve haritaları ile çekişmeli taşınmaza komşu parsellerin onaylı tutanak suretleriyle dayanağı olan belgeler getirtilip, dosya tamamlandıktan sonra taşınmazın bulunduğu yerde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, komşu köylerde ikamet edip, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi ve aynı yöntemle belirlenecek taraf tanıkları ve tüm tespit bilirkişileri, fen bilirkişisi ve üç kişilik ziraat bilirkişi kurulu hazır olduğu halde yeniden keşif yapılmalı, varsa mera tahsis kararı ve haritaları uygulanıp kapsamları belirlenmeli, mera tahsisi yoksa, yoldan sonra gelen mera parselinin öncesinin geleneksel biçimde kullanılan kadim mera olup olmadığı, çekişmeli taşınmaz ile komşu mera parseli arasında ayırıcı nitelikte unsur bulunup bulunmadığı, yolun kadim yol olup olmadığı araştırılmalı, mahkemenin taşınmaz ve çevresi ile ilgili gözlemi tutanağa geçirilmeli, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından, ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, taşınmazın öncesinin mera, yaylak veya kışlak olup olmadığı, zaman içinde sınırlarında mera yönünde genişleme olup olmadığı hususunda yerel bilirkişi ve tanıklardan maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanakları ve dayanakları ile denetlenmeli, yerel bilirkişi ve tanık sözlerinin tutanaktaki beyanlara aykırı düşmesi halinde tespit bilirkişileri tanık sıfatıyla dinlenilerek beyanlar arasındaki çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeli; ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulundan komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde çekişmeli taşınmazın toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden komşu mera parselinden nasıl ayrıldığını açıklayıp, tarımsal niteliğini belirten, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş ayrıntılı rapor alınmalı, fen bilirkişisine keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli, çekişmeli taşınmaz ile komşu mera parselinin konumlarını yan kesit krokisi ile gösteren rapor ve harita düzenlettirilmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bozma gerekleri yerine getirilmeden yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olup temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulüyle hükmün BOZULMASINA, 23.02.2017 gününde oybirliği ile karar verildi.