Polisin önleme araması yapmasının koşulları nelerdir? Bu aşamada polisin yetkilerinin kapsamı nedir?

Kolluğun yapabileceği önleme araması Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu (PVSK) madde 9’da düzenlenmiştir. Kolluğun suçu önlemek için arama yapması mümkündür. Suç işleneceğine dair bir şüphe üzerine suç işlenmeden önce önleme-caydırma maksadıyla ya da suç işleneceğine dair bir şüphe mevcut olmadığı halde failleri caydırma ve önleme amacıyla yapılır. Kolluk, tehlikenin veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla usulüne göre verilmiş sulh ceza hâkimi kararı veya bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde mülki amirin vereceği yazılı emirle, kişilerin üstlerini, araçlarını, özel kâğıtlarını ve eşyasını arar. Mülki amir, ilçede kaymakam, ilde validir. Hâkime başvurulduğu takdirde, tedbirle ulaşılmak istenen sonuç bakımından gecikme ve dolayısıyla sonuca ulaşılamama tehlikesinin doğup doğmayacağını mülki amir tayin eder.

Yasa koyucu spor karşılaşması, miting, konser, festival, toplantı ve gösteri yürüyüşünün düzenlendiği veya aniden toplulukların oluştuğu hallerde gecikmede sakınca bulunduğunu var sayarak takdir yetkisinin kullanılmasını engellemek istemiştir. Bu durum, gecikmede tehlike hali açısından yasal bir varsayımdır. Bu hallerde her halükarda mülki amir önleme araması kararı vermeye yetkili olacaktır.

Önleme araması yasada belirtilen yerlerde yapılır. Bu yerler kanunda sınırlı şekilde sayılmıştır. Somut tehlikenin ortaya çıkabileceği her yerde önleme araması yapılmasına izin verilmemiştir. Önleme aramasının yapılabileceği yerler şunlardır.

· Toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin yapıldığı yerler

· Özel hukuk tüzel kişileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının veya sendikaların genel kurul toplantılarının yapıldığı yerin yakın çevresi

· Halkın topluca bulunabileceği yerler

· Eğitim ve öğretim kurumları ile Üniversitelerin içi ve bunların yakın çevresi

· Umumi veya umuma açık yerler

· Her türlü toplu taşıma araçları ve seyreden araçlar

Konutta, yerleşim yerinde ve kamuya açık olmayan işyerlerinde ve eklentilerinde önleme araması yapılamaz.

Ayrıca, polis can ve mal güvenliği bakımından sürekli soyut bir tehlikenin mevcut olduğu yerlerde güvenliği sağlamak amacıyla daimi olarak görev yapabilir. Bu tür yerlere örnek olarak, havaalanları, adliyeler ve devlet kurumları örnek olarak gösterilebilir. Bu hallerde kolluk, tehlikenin önlenmesi veya giderilmesi amacıyla güvenliğini sağladığı bina ve tesislere gelenlerin herhangi bir emir veya karar olmaksızın üstünü, aracını ve eşyasını teknik cihazlarla, gerektiğinde el ile kontrol edebilir ve arayabilir.