Parada Sahtecilik Suçu Nedir? Cezası Ne Kadar?

MADDE 197.- (1) Memlekette veya yabancı ülkelerde kanunen tedavülde bu­lunan parayı, sahte olarak üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya tedavüle koyan kişi, iki yıldan oniki yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Sahte parayı bilerek kabul eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılır.

Sahteliğini bilmeden kabul ettiği parayı bu niteliğini bilerek tedavüle ko­yan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

PARADA SAHTECİLİK SUÇU SUÇLA KORUNAN HUKUKSAL DEĞER

Bu suçla korunmak istenilen hukuksal yarar, kamu güvenidir. Diğer bir anlatım­la, milli ve milletlerarası bir mübadele (değişim) aracı olan paraya kamu tarafından duyulan güven bu suçla korunmaktadır.

PARADA SAHTECİLİK SUÇU SUÇUN KONUSU:

Bu suçun maddi konusu, memlekette veya yabancı ülkelerde kanunen tedavül­de bulunan paralardır. Paranın madeni veya kağıt para ya da milli veya yabancı para olması önemli değildir. Önemli olan suç konusu paranın tedavülde (dolaşım­da) bulunmasıdır. TCK’nun 198.maddesinde öngörülen, Devlet tarafından ihraç edilip de hamiline yazılı bonolar, hisse senetleri, tahviller ve kuponlar, yetkili kurumlar tarafından çıkarılmış olup da kanunen teda­vülden senetler, tahviller ve evrak ile milli ziynet altınları da para hükmünde olup bu suçun konusunu oluştururlar.

PARADA SAHTECİLİK SUÇU SUÇUN FAİLİ VE MAĞDURU:

Maddede tanımlanan suçların faili herhangi bir kişi olabilir. Bu itibarla, madde­nin 1,fıkrasındaki suç bakımından, memlekette veya yabancı ülkelerde tedavülde bulunan parayı, sahte olarak üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya tedavüle koyan; 2.fıkradaki suç. bakımından sahte parayı bilerek kabul eden; 3. fık­radaki suç bakımından ise sahteliğini bilmeden kabul ettiği parayı bu niteliğini bilerek tedavüle koyan herhangi bir kişi bu suçların faili konumundadır.

Parada sahtecilik suçunun kamu güvenini ihlal etmesi nedeniyle, suçun doğal mağduru toplumdur. Suçtan zarar gören gerçek veya tüzel kişiler de suçun mağdu­ru olabilirler.

PARADA SAHTECİLİK SUÇU SUÇUN MADDİ UNSURU:

a) 197/1.Fıkradaki Suçun Maddi Unsuru: Maddenin 1.fıkrasındaki suçun maddi unsurunu oluşturan seçimlik hareketler, kanunen tedavülde bulunan parayı, sahte olarak üretmek, ülkeye sokmak, nakletmek, muhafaza etmek veya tedavüle koy­maktır. Bu seçimlik hareketlerden herhangi birinin gerçekleşmesi suçun oluşması için yeterlidir. Seçimlik hareketlerden birden fazlasının gerçekleştirilmiş olması halinde de eylem tek suçu oluşturur.

197/2.Fıkradaki Suçun Maddi Unsuru: Maddenin 2.fıkrasındaki suçun mad­di unsuru, sahte parayı bilerek kabul etmekle oluşmaktadır. Yasa koyucu, sahte paranın dolaşıma sürülmesini önlemek amacıyla, sahte parayı bilerek kabul etmeyi ayrı bir suç olarak tanımlamıştır. Kabul etme fiilinin, sahte parayı üretenden, aracı­dan veya herhangi bir nedenle elinde bulunduran bir kimseden alınmak veya her­hangi bir nedenle elinde bulunduran bir kimseden alınmak suretiyle işlenmesi ara­sında bir fark bulunmamaktadır. Ayrıca, sahte paranın bir bedel karşılığında ya da karşılıksız olarak kabul edilmesi arasında da suçun oluşumu bakımından bir fark yoktur. Önemli olan, kabul edilen paranın sahte olduğunun bilinmesi yani bilerek kabul edilmesidir. Suç, sahte paranın bilerek kabul edildiği anda oluşur, failin bu parayı sonradan tedavüle koyup koymaması suçun oluşumu bakımından önem taşımaz.

197/3.Fıkradaki Suçun Maddi Unsuru: Maddenin 3.fıkrasındaki suçun maddi unsuru ise sahteliği bilmeden kabul edilen paranın bu niteliğinin öğrenilmesine rağ­men tedavüle konulması ile oluşmaktadır. Bu durumda, kişi sahteliğini bilmeden kabul ettiği parayı, bu özelliğini öğrendikten sonra elinden çıkarmaya çalışmaktadır.

PARADA SAHTECİLİK SUÇU SUÇUN MANEVİ UNSURU:

Maddede tanımlanan suçlar kasten işlenebilen suçlardır. Ancak, maddenin 2. ve 3.fıkralarında tanımlanan suçlarda “bilme” unsuruna yer verildiğinden bu suçlar ancak doğrudan kastla işlenebilir, diğer bir deyişle bu suçların olası kastla (21/2.md.) işlenmesi mümkün değildir.

PARADA SAHTECİLİK SUÇU KOVUŞTURMA, GÖREVLİ MAHKEME, SUÇUN YAPTIRIMI VE DAVA ZAMANAŞIMI:

Kovuşturma: Maddedeki suçların soruşturma ve kovuşturması resen yapılır.
5271 sayılı CMK’nun “sahte para ve değerler özerinde yapılacak incelemeler kenar başlıklı 73.maddesi hükmü uyarınca;

Para ve Devlet tarafından çıkarılan tahvil ve hazine bonosu gibi değerler üze­rinde işlenen sahtecilik suçlarında, elkonulan para ve değerlerin hepsi, bunların asıllarını tedavüle çıkaran kurumların merkez veya taşra birimlerine incelettirilir.

Yabancı devletlerin paraları ve değerleri hakkında da, yetkili Türk makamla­rının görüşlerinin alınmasına karar verilir.

Parada sahtecilik suçunun vatandaş veya yabancı tarafından, yabancı ülkede iş­lenmesi halinde TCK’nun 13/l.maddesi uyarınca, Türk kanunları uygulanır.

Görevli Mahkeme: 5235 sayılı Kanunun 10., 11. ve 12.maddeleri uyarınca, bu suçlar dolayısıyla açılan davalara bakma görevi, 1.fıkradaki suçta ağır ceza, 2. fıkra­daki suçta asliye ceza, 3.fıkradaki suçta ise sulh ceza mahkemesine aittir.

Suçun Yaptırımı: Maddede tanımlanan suçların yaptırımları, 1.fıkradaki suç­ta, iki yıldan oniki yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adli para cezası; 2.fıkradaki suçta, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adli para cezası (52.md.); 3.fıkradaki suçta ise üç aydan bir yıla kadar hapis cezasıdır.

Dava Zamanaşımı: Maddenin l.fıkrasındaki suçun dava zamanaşımı süresi Kanunun 66/1-d bendi uyarınca onbeş yıldır. Maddenin 2. ve 3.fıkralarındaki suç­larda ise bu süre 66/1-e bendi uyarınca sekiz yıldır.