Ölüme Bağlı Bir Tasarrufun İptali Davası

Sebepleri

MADDE 557- Aşağıdaki sebeplerle ölüme bağlı bir tasarrufun iptali için dava açılabilir:

1. Tasarruf mirasbırakanın tasarruf ehliyeti bulunmadığı bir sırada yapılmışsa,
2. Tasarruf yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmışsa,
3. Tasarrufun içeriği, bağlandığı koşullar veya yüklemeler hukuka veya ahlâ­ka aykırı ise,
4. Tasarruf kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmışsa,

Mirasbırakan sağ iken bazı sebeplerden vasiyetten vazgeçebilir, iptal davası da açabilir.

İptal davasını mirasıbırakan öldükten sonra; yasal mirasçılar, atanmış miras­çılar, yararına vasiyet edilenler, vasiyetnamede yer alan koşullar ve yükümlülükler dolayısıyla yararlanan kimseler ölüme bağlı tasarrufun iptali davası açabilirler.

Mirastan çıkartılanlar, mirası red edenler, kalıtı idare eden makam ve kişiler, vasiyeti tenfize memur olanlar iptal davası açamazlar ancak bu davalarda husumet kendilerine yöneltilebilir.

Ölüme bağlı tasarrufun iptal nedenleri; ehliyetli olmamak, akıl hastalığı vb.ile

makul surette hareket yeteneğe sahip olmamak halleri (MY.11, 12, 13, 124, 454, 502, 503) ile hata, hile, tehdit, yasaya ve genel ahlaka aykırılık yasada öngörülen şekillere uyulmadan yapılmış, vb.hallerdir.

Dava hakkı

MADDE 558- İptal davası, tasarrufun iptal edilmesinde menfaati bulunan mirasçı veya vasiyet alacaklısı tarafından açılabilir.

Dava, ölüme bağlı tasarrufun tamamının veya bir kısmının iptaline ilişkin olabilir.

İptal davası, ölüme bağlı tasarrufla kendilerine, eşlerine veya hısımlarına ka­zandırma yapılanların tasarrufun düzenlenmesine katılmalarının yol açtığı sakatlığa dayandığı takdirde tasarrufun tamamı değil, yalnız bu kazandırmalar iptal edilir.

iptal davasını; tasarrufun iptal edilmesinde yararı bulunan mirasçı veya va­siyet alacaklısı açar. istem ölüme bağlı tasarrufun bir kısmına ait olabileceği gibi tamamına ilişkinde olabilir. İptal istemi ölüme bağlı tasarrufla kendilerine, eşlerine, akrabalarına kazandırma sağlıyorsa tasarrufun yalnız bu kısmı iptal edilebilir.

iptal davasını, mirastan çıkarılmayanlar, mirası ret etmeyenler, mirastan vaz­geçmeyenler açabilir. (BY. 20/2)

Hak düşürücü süreler

MADDE 559.(501)- İptal davası açma hakkı, davacının tasarrufu, iptal sebe­bini ve kendisinin hak sahibi olduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın geçmesi tarihi­nin üzerinden, iyiniyetli davalılara karşı on yıl, iyiniyetli olmayan davalılara karşı yirmi yıl geçmekle düşer.

Hükümsüzlük, defi yoluyla her zaman ileri sürülebilir.

iptal davasında zamanaşımı; davacının ölüme bağlı tasarrufun varlığını ve iptal edilebilir olduğunu öğrendiği günden itibaren bir yıl, ölüme bağlı tasarrufun açılmasından itibaren on yıl geçmekle zaman aşımına uğrar. Davacı tasarrufta bulunmanın ölümünden önce olaya vakıf olsa dahi bir yıllık zaman aşımı ancak mirasbırakanın ölümünden itibaren işler. Ölüme bağlı tasarrufta bulunanın ehliyetsizliği, yasaya veya ahlaka aykırı olması halinde davalı kötü niyetli ise ölüme bağlı tasarrufun açıldığı andan itibaren yirmi yıldır. Sürenin başlangıcı mirasbırakanın ölümü ile değil vasiyetnamenin açılması iledir. Vasiyetnamenin açılmasında hazır bulunanın bir yıl içinde davayı açması gerekir. 743 sayılı Medeni Yasaya göre açı­lan davalardaki süreler aynen devam eder. 4722 sayılı Medeni Yasa 20.