İş Kanununda İşçi Açısından Haklı Fesih Halleri Nelerdir?

Ünvanımı, iş tanımımı ve maaşımı negatif yönde değiştirdiler. Kanuni olarak hakkım nedir?

4857 sayılı İş Kanununun işçinin haklı nedenle derhal fesih hakkını düzenleyen 24. Maddesinde bahsettiğiniz işin şeklinin değiştirilmesi işçinin haklı sebeple fesih hakkını doğurur. Fakat aynı kanunun 22. Maddesi, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi bu durumda 17 ile 21 inci madde hükümlerine göre dava açabilir. İş Kanunu;”…taraflar aralarında anlaşarak çalışma koşullarını her zaman değiştirebilir “, demektedir. Ayrıca “çalışma koşullarındaki değişiklik geçmişe etkili olarak yürürlüğe konulamaz “denmektedir. Sözleşmeniz değiştirildiği zaman sözleşmenizi haklı sebeple fesih hakkınız vardır.

Çalıştığım işte hasta oldum, sağlık raporu aldım. İşimden tazminatımı alarak ayrılabilir miyim?

4857 sayılı iş Kanununun 24. maddesinin I. fıkrasında düzenlenmiştir. Buna göre; “İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması, işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa işçi hizmet akdini fesih edebilir”.

Kural olarak, işten kendi isteğiyle (istifa) ayrılan işçi, kıdem tazminatı alamamaktadır. Ancak; iş sözleşmesinin askerlik görevi, emeklilik hakkının elde edilmesi, sağlık problemlerinin işin yapılmasına sürekli bir biçimde engel oluşturduğunun belgelenmesi halinde işçi tarafından feshi halinde (istifa), çalışma süresinin en az 1 yıl olması koşulu ile kıdem tazminatı hakkı alınabilmektedir. Özetle; iş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa, işçi hizmet sözleşmesini bildirimsiz olarak feshedebilir ve bu durumda işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Yapmakta olduğunuz işin, sağlığınız ve yaşayışınız için sakıncalı olduğuna dair doktor raporu almanız halinde, yaptığınız işin değiştirilmesi, değiştirilmemesi halinde hizmet sözleşmenizi bildirimsiz olarak sona erdirmeniz mümkün olabilir. Bu durumda kıdem tazminatına hak kazanırsınız.

Bordroda düşük ücret gösterilen işimden tazminat alarak ayrılabilir miyim?

Vergi Usul Kanunumuz açısından işverenin düşük ücretle düzenlediği ücret bordrosu naylon fatura gibi işlem görmektedir. 4857 sayılı İş Kanunumuz açısından işçinin haklı fesih sebebi olarak tanımlanmıştır. İş Kanunumuzun 24-11 e bendi “İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse…” diyerek, işçiye haklı nedenle derhal fesih hakkı tanımaktadır. 24. maddesinin e fıkrası da işçinin bu nedenle işten derhal ayrılmasına ve birikmiş kıdem tazminatını da talep etmesine olanak sağlar.

Nitekim, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi. E.8001-K.12296 no.lu kararında ve birçok başka kararda:

“işçinin çalıştığı süreye ait sigorta primleri tamamen ödenmemiş veya gerçek ücretine göre noksan ödenmiş ise, davacı işi kabul etmemekte ve iş akdini feshetmekte haklı olur. Böyle olunca da ihbar tazminatı alamaz ise de, kıdem tazminatına hak kazanır” denmiştir. Görüleceği üzere yüksek yargı da konuyla ilgili işçinin lehine karar verilmiştir. Bu durumda işçinin fesih gerçekleştirirken şunlara dikkat etmesinde fayda vardır: